پژوهشهای مختلف در حوزهی روانشناسی نشان میدهد که مادران و پدران هر کدام نقش منحصر به فردی در رشد کودک خود دارند. اگرچه تعداد مطالعات خاص، در مورد تأثیر رفتارهای پدر بر رشد کودک با اختلال طیف اوتیسم (ASD) محدود است، امّا میتوان ادعا کرد که نقش پدر برای رفاه کودک و خانواده بهعنوان یک کل منسجم، حیاتی است.
پدران ممکن است رویکرد متفاوتی نسبت به مادران در فرزندپروری داشته باشند، که میتواند دیدگاه جدیدی را در مورد حمایت از کودک با اختلال طیف اوتیسم ارائه دهد. پدران میتوانند کمکهای عاطفی و فیزیکی مختلفی را به کودکان با اختلال طیف اوتیسم خود ارائه دهند.
علاوه بر اینها، همچنین تحقیقات نشان دادهاند که پدران کودکان با اختلال طیف اوتیسم اغلب بیشتر درگیر مراقبت از فرزندان خود نسبت به دیگر پدرانی هستند که فرزند با اختلال طیف اوتیسم ندارند. آنها ممکن است مراقبتهای فیزیکی بیشتری از جمله حمام کردن، لباس پوشیدن و غذا دادن را به کودک خود ارائه دهند. پدر میتواند رویکرد والد دیگر را تکمیل کند و سیستم حمایتی جامعتری به کودک بدهد. در ادامه به توضیح مختصر تأثیرات نقش پدر در زندگی کودک با اختلال طیف اوتیسم خواهیم پرداخت.
ایجاد رشد عاطفی و مدلسازی رفتار اجتماعی
با درگیر شدن در فعالیّتهای اجتماعی و الگوبرداری از تعاملات اجتماعی مثبت، پدران میتوانند به فرزند با اختلال طیف اوتیسم خود کمک کنند تا مهارتهای اجتماعی حیاتی را بیاموزد.
پدران همچنین میتوانند با مشارکت در فعالیّتهای فرزندشان و تسهیل فرصتهای اجتماعی شدن با همسالان، از رشد عاطفی فرزندشان حمایت کنند. آنها میتوانند به فرزندشان کمک کنند تا مهارتهای مقابلهای و انعطافپذیری عاطفی را، که برای مدیریت چالشهای مرتبط با اوتیسم ضروری است، توسعه دهد.
تشویق به استقلال کودک
پدران با تشویق برای به عهده گرفتن وظایف و مسئولیّتها، مانند کارهای خانه یا مدیریت برنامه خود، میتوانند به فرزند خود کمک کنند تا استقلال خود را توسعه دهد، که میتواند به ایجاد عزتنفس و احساس شایستگی در کودک کمک کند.
نقش پدر در زندگی کودک با اختلال اوتیسم
حمایت از فرزندشان
یک پدر میتواند در هنگام برقراری ارتباط با معلمان یا سایر متخصصان برای بحث در مورد پیشرفت فرزند خود دیدگاه منحصر به فردی ارائه دهد. حمایت از نیازهای فرزندشان، بهویژه در محیطهای مدرسه یا جامعه، روش مهّم دیگری است که پدران میتوانند بر فرزند خود و کل خانواده تأثیر بگذارند.
ارائه حمایت عاطفی
پدران میتوانند با حضور مداوم و حمایتی در زندگی کودک خود، حمایت عاطفی خود را ارائه دهند. گذراندن وقت با کودک، گوش دادن به نگرانیهای فرزندشان،و ایجاد اطمینان و تشویق کودک، به ایجاد یک ستون حمایتی برای فرزند و همچنین خانواده کمک میکند.
کاهش مسئولیتهای سایر مراقبین
یک پدر درگیر میتواند به کاهش مسئولیّت روی دوش والد/مراقب دیگر کمک کند. پدران در مواقعی ممکن است به عنوان مراقب اصلی عمل کنند که این مسئله خود میتواند به کاهش استرس و بهبود رفاه روانی هر دو والد کمک کند.
افزایش انسجام خانواده
پدری که در مراقبت از فرزند خود نقش دارد، به انسجام خانواده نیز کمک میکند؛ در چنین شرایطی روابط بین اعضاء خانواده را تقویت میکند. پیوندهای خانوادگی تقویتشده به ایجاد یک محیط خانوادگی مثبتتر و حمایتکنندهتر کمک میکند.
بهبود سلامت روان برای کودک
تحقیقات نشان داده است که پدرانی که درگیر مراقبت از فرزندشان هستند، احتمالاً به دلیل افزایش حمایت اجتماعی و شیوههای مثبت والدینی که توسط پدران درگیر ارائه میشود، میتوانند تأثیر مثبتی بر پیامدهای سلامت روان کودک بگذارند.
با تمام نکاتی که در مورد نقش پدرگفته شد، مهّم است که به این نکته اشاره کنیم که هر خانواده در ترکیب خود منحصر به فرد است. هیچ دو خانوادهای شرایط یکسان ندارند؛ ساختار خانواده شما هر چه که باشد، هر فرد و هر نقش برای رفاه کودک ضروری است.
اگر در خانواده هر دو والد حضور دارند، کار تیمی بهترین کاری است که میتواند به نفع فرزندان و خودتان باشد. اگر خانواده تک-والدی است، جستجوی حمایت بیشتر از خانواده، دوستان یا سازمانهای حرفهای برای کمک به شما در مدیریت استرس ناشی از مراقبت از فرزندتان که تحت تأثیر اتیسم است، مفید است. همکاری با والدین دیگر یا سیستمهای حمایتی اضافی میتواند به کاهش سطح استرس کمک کند و بر شما و فرزندتان تأثیرات مثبت بگذارد.