سؤالی که همواره و همیشه در ابتدا تشخیصگذاری اوتیسم برای والدین در ذهنشان ایجاد میشود آن است که آیا اوتیسم درمان دارد؟
اگر کمی علمی به تعریف اوتیسم نگاه کنیم میبینیم که در تعاریف این اختلال آمده است که “اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی-رشدی است که بر ارتباطات و رفتار کودک تأثیر می گذارد.”
“عصبی- رشدی” به این معنا است که این اختلال با رشد سیستم عصبی مرتبط است؛ نشانههای این اختلال در اوایل دوران رشد در کودک بروز میکند و تا پایان عمر همراه کودک است. آموزش، مداخلات درمانی و خدمات متنوع تنها سبب بهبود عملکرد کودک و کیفیت زندگی او خواهند شد. به طور معمول علائم در اوایل کودکی معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی ظاهر میشوند، اگر علائم خفیف باشند ممکن است اوتیسم دیرتر نیز تشخیص داده شود. از آنجایی که اوتیسم شامل مجموعهای یکسان از علائم در همهی افراد نیست، هر فرد اوتیسم متفاوت از دیگری است؛ به همین دلیل متخصصان اوتیسم را یک طیف مینامند. اکثر متخصصان معتقدند که هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد؛ با اینحال، کودک با توسعه مهارتهایش که شامل مداخلات درمانی شناختی-رفتاری و آموزشی است میتواند شدّت علائم و نشانههای این اختلال را در خود کاهش دهد.چه درمانهایی برای اوتیسم وجود دارد؟
هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد و هیچ درمان یکسانی برای همهی افراد با اختلال طیف اوتیسم نیز وجود ندارد. هدف از درمان، به حداکثر رساندن توانایی کودک شما برای عملکرد بهتر در کنار کاهش علائم اختلال طیف اوتیسم و حمایت از رشد و یادگیری است. مداخله زودهنگام در طول سالهای پیشدبستانی میتواند به کودک شما کمک کند تا مهارتهای اجتماعی، ارتباطی، عملکردی و رفتاری را بیاموزد. طیف وسیعی از درمانها و مداخلات مبتنی بر خانه و مدرسه برای اختلال طیف اوتیسم وجود دارد؛ بهدلیل آنکه نیازهای کودک در طول زمان تغییر میکند درمانگر با توجه به نیازهای کودک شما و شرایط والدین، گزینههای مناسب درمان کودک را ارائه میدهد. پس از آنکه درمانگر با نوع درمان موافقّت کرد درمان باید فوری آغاز شود؛ بسیاری از متخصصین معتقدند که مداخله زودهنگام با بهترین نتایج همراه است؛ “کودکانی که در سنین کم، اختلال طیف اوتیسم آنها تشخیص داده میشود، معمولاً نیازهای درمانی آنها با استفاده از خدمات مداخلهای زودهنگام ارزیابی و برآورده میشود”. هدف از درمان کمک به کودکان نوپا برای برقراری ارتباط بهتر، به حداقل رساندن اضطراب در محیطهای اجتماعی و کاهش رفتارهای چالشبرانگیز است، که این خدمات معمولاً تا سن سه سالگی ارائه می شوند. “زمانی که اختلال طیف اوتیسم از خفیف تا شدید متغیر است بیشتر استراتژیهای درمانی نه همهی آنها اغلب شامل گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و کاردرمانی است.”. همچنان که کودکان بزرگتر میشوند و وارد مدرسه میشوند، بسیاری از آنها میتوانند از برنامههای آموزشی فردی با اهداف بهبود ارتباطات، رفتار، اجتماعی شدن و مراقبت از خود بهرهمند شوند. علاوه بر این متخصصین تذکر میدهند که روانپزشکان، داروهایی را برای رسیدگی به اختلالاتی همچون اختلال نقصتوجه-بیشفعالی، اختلال نافرمانی مقابلهای، اختلال وسواس فکری-اجباری و افسردگی که اغلب در کودکان و نوجوانان اوتیسم مشاهده میشود، در نظر بگیرند. یکی از رویکردهای درمانی موفّق و مؤثر برای اتیسم که بسیاری از درمانگران از آن استفاده میکنند، روش تحلیل رفتار کاربردی است. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، هدف این رویکرد تشویق رفتارهای مثبت برای آموزش و بهبود مهارتهای مختلف است. اگر کودک شما تشخیص اختلال طیف اتیسم گرفتهاست در مورد ایجاد یک راهکار درمانی با متخصصان صحبت کنید و یک تیم از متخصصان را برای رفع نیازهای فرزندتان درنظر بگیرید. گزینههای درمانی شامل موارد زیر است: در درمانهای رفتاری و ارتباطی برنامهی درمانی به طیف وسیعی از مشکلات اجتماعی، زبانی و رفتاری مرتبط با اختلال طیف اوتیسم میپردازند. برخی از برنامهها بر کاهش رفتارهای مشکلساز و آموزش مهارتهای جدید تمرکز دارند، برنامههای دیگر بر آموزش کودکان برای نحوه رفتار در موقعیتهای اجتماعی یا برقراری ارتباط بهتر با دیگران متمرکز هستند. تحلیل رفتار کاربردی میتواند به کودکان کمک کند تا مهارتهای جدیدی را بیاموزند و این مهارتها را به موقعیّتهای مختلف از طریق یک سیستم انگیزشی مبتنی بر پاداش تعمیم دهند. کودکان طیف اوتیسم اغلب در درمانها به برنامههای آموزشی بسیار ساختارمند پاسخ میدهند؛ برنامههای موفّق معمولاً شامل تیمی از متخصصان و انواع فعالیّتها برای بهبود مهارتهای اجتماعی، ارتباطات و رفتار است. کودکان پیشدبستانی که مداخلات رفتاری فشرده و فردی دریافت میکنند، اغلب پیشرفت خوبی را در محیطهای مختلف از خود بروز میدهند. والدین و سایر افراد خانواده به شیوه خانواده درمانی میتوانند بیاموزند که چگونه با فرزندان خود بازی کنند و با آنها تعامل برقرار کنند، به گونهای که مهارتهای تعامل اجتماعی را ارتقاء دهند، رفتارهای مشکلآفرین را مدیریت کنند و مهارتهای زندگی روزمره و ارتباط را به کودک خود آموزش دهند. سایر روشهای درمانی بسته به نیاز کودک است؛ گفتار درمانی برای بهبود مهارتهای ارتباطی و زبانی، کاردرمانی برای آموزش فعالیّتهای روزمره زندگی و کلاسهای حرکتی برای بهبود حرکت و تعادل ممکن است مفید باشند. یک روانشناس میتواند روشهایی برای رسیدگی به رفتارهای مشکلآفرین را شناسایی و به والدین کودک توصیه کند.دارودرمانی
هیچ دارویی نمیتواند علائم اصلی اختلال طیف اوتیسم را بهبود ببخشد، امّا داروهایی خاص میتوانند به کنترل علائم کمک کنند؛ برای مثال اگر کودک شما بیشفعال باشد ممکن است داروهای خاصی برای کنترل بیشفعالی او تجویز شود. گاهی اوقات از داروهای ضدروانپریشی برای درمان مشکلات رفتاری شدید استفاده میشود، داروهای ضدافسردگی نیز ممکن است برای اضطراب کودک تجویز شوند. حتماً درمانگر کودک خود را در خصوص داروها و یا مکملهایی که فرزندتان مصرف میکند مطلع کنید، برخی از داروها و مکملها میتوانند با هم تداخل داشته باشند و عوارض جانبی خطرناکی را برای کودک شما ایجاد کنند.مدیریت سایر شرایط پزشکی و سلامت روان
علاوه بر اختلال طیف اوتیسم، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان اوتیسم میتوانند شرایط زیر را نیز تجربه کنند:- مشکلات پزشکی
- مشکلات دوران بلوغ
- سایر اختلالات سلامت روان