درمان شناختی رفتاری چیست؟
درمان شناختی رفتاری نوعی درمانی روان‌شناختی است که به فرد کمک می‌کند تا یاد بگیرد چگونه الگوهای فکری مخرب یا مزاحمی را که تأثیر منفی بر رفتار و هیجاناتش دارد، شناسایی و تغییر دهد. تأکید درمان شناختی رفتاری بر تغییر افکار منفی خودکار و بی‌اختیاری است که باعث ایجاد و تشدید مشکلات هیجان، افسردگی و اضطراب می‌شود. این افکار منفی ناگهانی، اثرات منفی و مخربی بر خلق فرد می‌گذارند.درمان شناختی رفتاری چگونه عمل می‌کند؟
هدف اصلی رفتاردرمانی شناختی این است که با تغییر و اصلاح شیوه‌ی تفکر و رفتار، احساسات فرد را تغییر دهد. رفتاردرمانی شناختی می‌تواند به مردم برای حل مشکلات پزشکی، اجتماعی، شغلی و عاطفی‌شان کمک کند. بزرگ‌ترین نقطه ضعف شیوه‌های قدیمی روان‌درمانی، ربط‌دادن اتفاقات دوران کودکی با مشکلات حال حاضر افراد بود، ولی در رفتاردرمانی شناختی به «اینجا و اکنون» می‌پردازیم. در حقیقت رفتاردرمانی شناختی با بهره‌گیری از تحقیقات و پژوهش‌های مختلف علمی نشان داد که بیشتر مشکلات روانی و اختلالات احساسی به‌خاطر باورها و طرز فکر کنونی افراد به وجود می‌آیند. پرورش مهارت‌های خاصی مانند شناسایی افکار غیرواقعی، اصلاح باورهای غیرمنطقی و مدیریت روابط می‌تواند باعث افزایش احساس رضایت در افراد مختلف شود. فرد ممکن است به هر اتفاقی بیش از حد واکنش نشان دهد و عصبانی بشود و احساس ناراحتی شدید بکند. چنین احساساتی به‌خاطر نتیجه‌گیری‌های معیوب و غیرواقعی به وجود می‌آیند. در حقیقت افکار خودکارِ غیرمنطقی باعث چنین برداشت‌های غیرواقعی می‌شوند. این تفکر غیرواقعی و غیرمنطقی باعث به‌وجودآمدن یک‌چرخه معیوب در زندگی فرد می‌شوند. با توقف این افکار غیرواقعی و تبدیل آن‌ها به افکار منطقی و مبتنی بر واقعیّت، چنین چرخة معیوبی به طور کامل از بین می‌رود. به طور مثال، فردی که دچار هراس از دندان‌پزشکی است، به‌شدّت از رفتن به دندان‌پزشکی می‌ترسد چرا که فکر می‌کند هر بخش از روند درمان در دندان‌پزشکی بسیار دردآور است و حتی ممکن است باعث مرگ شود. ممکن است چنین ترسی به‌خاطر یک تجربه ناخوشایند در دوران کودکی فرد شکل گرفته باشد. فردی که دچار هراس از دندان‌پزشکی است دچار بی‌خوابی و اضطراب‌های شدید باشد و حتی به‌خاطر ترس از دندان‌پزشکی سلامت دندان و لثه‌های خود را کاملاً از دست بدهد. در این مثال تفکر غیرمنطقی فرد این‌گونه است: چون من یک‌بار در مطب دندان‌پزشکی درد کشیده‌ام، پس هر بار و به هر دلیلی که به دندان‌پزشکی مراجعه کنم درد خواهم کشید. یک روان‌درمانگر شناختی – رفتاری می‌تواند با شناسایی و حذف این تفکر غیرواقعی و یافتن روشی برای غلبه بر این ترس، به فرد مبتلا به هراس از دندان‌پزشکی کمک کند.
