افسردگی یک اختلال روانی است که می‌تواند روان و زندگی هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد
افسردگی چیزی بیش از احساس ناراحتی و یا خستگی برای چند روز است، و می‌تواند به روش‌های مختلف افراد را تحت تأثیر قرار دهد و علائم گوناگونی را ایجاد کند؛ علائمی همچون احساس ناامیدی پایدار و عدم لذّت از کارهایی که قبلاً برای فرد لذّت‌بخش بوده، احساس غم شدید و … . اکثر افراد دوره‌هایی از احساس افسردگی را پشت سر می‌گذارند امّا هنگامی فرد افسرده نامیده می‌شود که علائم ذکر شده را به‌طور مداوم برای هفته‌ها یا ماه‌ها داشته باشد.
چگونه بفهمیم که افسردگی داریم؟
علائم نشان‌دهنده‌ی افسردگی عبارتند از:
۱- نوسان و تغییرات در خلق و خو؛ ۲- احساس ناامیدی؛ ۳- کاهش اشتها یا پراشتهایی؛ ۴- بی‌خوابی یا پر‌خوابی ؛ ۵- کاهش انرژی یا احساس خستگی شدید؛ ۶- افکار خودکشی یا افکار آسیب‌رساندن به خود؛ ۷- تصمیمات ضعیف یا قدرت تصمیم‌گیری پایین؛ ۸- عدم تمایل به ارتباط با دیگران و …
علائم این اختلال می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشند، به همین دلیل این علائم در هر فرد متفاوت است. در نوع خفیف، فرد دائماً خلق‌و‌خو و تمرکز ضعیفی دارد، در حالی که در نوع شدید آن فرد احساس ناامیدی دارد و فکر می‌کند که زندگی ارزش زیستن ندارد.
علائم افسردگی در افراد اوتیسم
افراد اوتیسم همچون افراد بدون اختلال طیف اوتیسم علائم مشابهی را به هنگام داشتن افسردگی تجربه می‌کنند؛ با این‌حال، ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را بیشتر از سایرین تجربه کنند؛ علائمی همچون:
۱. کناره‌گیری اجتماعی
۲. افزایش رفتارهای تکراری
۳. تغییر در علایق (تمرکز بیشتر بر مرگ یا مردن)
۴. بهم‌ریختگی یا آشفتگی‌های مکرر
۵. افزایش احتمال آسیب‌رساندن به خود یا افکار خودکشی.
چرا افراد اوتیسم افسردگی را تجربه می‌کنند؟
عوامل متعددی برای بروز اختلال افسردگی در بین عموم وجود دارد، عواملی مانند تجربه رویدادهای استرس‌زا یا تروما، سابقه خانوادگی افسردگی، مصرف مواد مخدر، الکل یا داروها و سایر شرایط سلامت روانی یا جسمی.
با این‌حال دلایلی برای افسردگی وجود دارد که می‌تواند مختص به افراد اوتیسم باشند. زندگی روزمره می‌تواند برای افراد اوتیسم چالش‌برانگیزتر باشد؛ تفاوت در درک موقعیّت‌ها و روابط اجتماعی و درک نادرست یا پذیرفته‌نشدن توسط دیگران می‌توانند باعث افزایش اضطراب و استرس شود. این مسئله خود می‌تواند منجر به کمرنگ‌شدن عزّت‌نفس، انزوای اجتماعی و تنهایی فرد با اختلال طیف اوتیسم شود. از طرفی، ناتوانی در بازشناسی و توصیف کلامی هیجان‌های خود و یا دیگران و عدم حمایت کافی از سوی دیگران، نیز می‌توانند از دیگر عوامل ایجاد افسردگی در افراد اوتیسم باشند.
این علائم نشانه‌ی افسردگی است یا اوتیسم است؟
تشخیص علائم افسردگی در افراد با اختلال طیف اوتیسم دشوارتر است. به گفته برخی از محققان، گاهی‌اوقات مشکلاتِ رفتاریِ متداول مانند پرخاشگری و رفتارهای آسیب‌رساندن به‌خود در افراد اوتیسم سبب می‌شود پزشکان به وجود اختلال افسردگی و اضطراب توجهی نکنند و تصور کنند که این مشکلات از علائم متداول و برجسته در کودکان با اختلال طیف اوتیسم است. گاهی‌اوقات، علائم افسردگی با علائم و ویژگی‌های اختلال طیف اوتیسم اشتباه گرفته می‌شوند؛ دکتر کاترین گاتهام، روانشناس تحقیقات افسردگی و اوتیسم دانشگاه روآن توضیح می‌دهد که اگرچه این دو اختلال بسیار متفاوت هستند امّا، برخی علائم ممکن است در هر دو مشاهده شود.
نشانه‌های هم‌بود در اختلال طیف اوتیسم و اختلال افسردگی
برخی اختلالات به دلیل عوامل متعدد ممکن است همراه با هم در فردی بروز کنند و فرد ممکن است نشانه‌های هر دو اختلال را داشته باشد؛ در این صورت متخصصین عنوان می‌کنند که این دو اختلال در فرد به‌صورت هم‌بود وجود دارد. فرد با اختلال طیف اوتیسم به دلیل وجود عواملی که قبل‌تر به آن‌ها اشاره شد ممکن است در طول زندگی خود اختلال افسردگی را نیز تجربه کند. نشانه‌های هم‌بود این دو اختلال در یک فرد ممکن است شامل موارد زیر باشند؛
۱- عدم علاقه به معاشرت با دیگران؛ ۲- مشکلات خواب؛ ۳- مشکلات در تمرکز؛ ۴- حالت چهره بدون احساس و تن صدای یکنواخت و … . گاهی‌اوقات ملاک‌های افسردگی که در منابع روانپزشکی آمده‌است ممکن است با نشانه‌های فرد متفاوت باشد؛ بر‌اساس تحقیقات یک فرد افسرده اوتیسم نشانه‌ی خستگی و ناامیدی را به‌صورت تحریک‌پذیری، پریشانی یا بهم‌ریختگی‌های عاطفی نشان می‌دهد.
متأسفانه هیچ آزمایش یا اسکن آزمایشگاهی برای افسردگی وجود ندارد، و معمولاً متخصصان بر‌اساس مصاحبه بالینی و با توجه به توانایی فرد برای توصیف احساسات خود تشخیص افسردگی را می‌دهند.
مصاحبه تشخیصی افسردگی برای افراد اوتیسم که توانایی آن‌ها در برقراری ارتباط از طریق کلمات، حالات چهره و زبان بدن محدود است و همین سبب می‌شود که تشخیص افسردگی در این افراد بسیار سخت شود. گاهی کودکان و نوجوانان احساسات خود را با عنوان احساس گناه یا بی‌ارزشی برچسب‌گذاری می‌کنند و نمی‌توانند احساسات خود را با کلمات مناسب بیان کنند.
دارو درمانی
پس از تشخیص، داروهای ضد‌افسردگی به فرد تجویز می‌شود. اگرچه این داروها به‌طور کلی مفید و بی‌خطر هستند، امّا تحقیقات بسیار کمی درباره‌ی دارودرمانی به‌عنوان روشی برای درمان افسردگی به‌طور خاص در افراد اوتیسم وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد اوتیسم بیشتر در معرض عوارض جانبی داروها مانند خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری و کاهش فعالیّت در اثر مصرف دارو هستند. نکته قابل‌توجه که باید به دقّت مورد‌بررسی قرار گیرند آن است که این داروها باید توسط پزشک متخصص تحت نظارت دقیق تجویز شوند.
مشاوره و راهنمایی
علاوه بر روش‌های مختلف همچون دارودرمانی، مشاوره و … راه‌هایی برای کاهش علائم افسردگی وجود دارد که ما در این‌جا به چند مورد از این راه‌کارها اشاره خواهیم کرد. این راه‌کارها توسط افرادی با اختلال طیف اوتیسم که اختلال افسردگی را نیز تجربه کرده‌اند توصیه شده است؛
۱- داشتن یک برنامه روتین و ساختارمند برای زندگی روزمره، ۲- گذراندن اوقات با دوستان و اعضاء خانواده، ۳- انجام تمرینات ورزشی به‌طور منظم، ۴- و یا انجام مرتّب و روزانه‌ی پیاده‌روی.
فعالیّت‌هایی نیز وجود دارد که ممکن است به شما آرامش دهد؛ فعالیّت‌هایی همچون گوش‌دادن به موسیقی، تماشای تلویزیون یا باغبانی. توصیه می‌شود که به خود در انجام این کارها فرصت و زمان کافی دهید. سعی کنید فعالیّت‌ها را با تمرکز و به‌آرامی انجام دهید و از انجام آن‌ها لذّت ببرید.
