تعاملات اجتماعی و توانمندسازی; کودکان اوتیسم در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشکلات قابل‌توجهی دارند. اما این بدین معنا نیست که آنها نمی‌توانند این مهارت را بیاموزند یا تمایلی به برقراری ارتباط ندارند. آموزش و توسعه مهارت‌های اجتماعی باعث توانمندسازی کودکان اوتیسم در تعاملات اجتماعی می‌شود.
تعاملات اجتماعی و توانمندسازی کودکان اوتیسم
مهارت‌های اجتماعی به معنای ایجاد و حفظ روابط اجتماعی مثبت، توسعه و پذیرش دوستی همسالان و سازگاری با خواسته‌های محیط اجتماعی است، و در برگیرنده طیف وسیعی از توانایی‌های گروهی، از شروع، حفظ و پایان یک مکالمه ساده تا تشخیص علائم ارتباط اجتماعی و حتی پیچیده‌ترین آنها مانند: فرایند حل مشکل و تعارض است. حالات چهره مثل خندیدن، رعایت فاصله اجتماعی نسبت به دیگران، چگونگی لحن و صدا، احوالپرسی با دیگران، گفتگو، بازی و کارکردن با دیگران، جلب‌توجه و درخواست کمک، مهار پرخاشگری، آراستگی و بهداشت، همدلی، شناخت احساسات و به‌اشتراک‌گذاری اساس مهارت‌های اجتماعی کودکان هستند. کودکان اوتیسم به دلیل نقص در مهارت‌های اجتماعی به نظر می‌رسد که تمایلی برای برقراری ارتباطات ندارند درحالی‌که این‌طور نیست.
علائم نقص در تعاملات اجتماعی :
-
کناره‌گیری:
آنها علاقه یا تمایل قابل‌مشاهده به تعامل با دیگران نشان نمی‌دهند به استثناء زمان‌هایی که نیاز به ارضا نیازهای اساسی شخصی خود داشته باشند. آنها ممکن است زمانی که در مجاورت دیگران هستند مضطرب شوند و تماس‌های جسمانی یا اجتماعی درخواست شده را رد کنند.
-
انفعال:
کودکان اوتیسم آغازگر تماس‌های اجتماعی نیستند، اما شروع و برقراری ارتباط از سوی دیگران را می‌پذیرند.
-
فعال اما عجیب‌وغریب:
گروهی از بچهها برای تعامل اجتماعی نزدیک می‌شوند؛ اما اغلب به شیوه‌ای غیرعادی و نامناسب این کار را انجام می‌دهند. رشد مهارت اجتماعی برای کودکان اوتیسم ضروری است و این نکته یک مؤلفه بااهمیت در برنامه‌ریزی برای مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز است. این کودکان مهارت‌های اجتماعی را به طور اتفاقی از طریق مشاهده و مشارکت یاد نمی‌گیرند؛ لذا باید مهارت‌های خاص را در فرایند آموزشی، آموزش ببینند.
از دیدگاه کانر ضابطۀ اصلی اوتیسم، ناتوانی در ایجاد رابطه بهنجار با اشخاص و موقعیت‌ها و یک انزواطلبی افراطی است که موجب بی‌اعتنایی و بی‌توجهی نسبت به همه چیزهایی می‌شود که منبع بیرونی دارد. این انزواطلبی که به شکل فاصله‌گیری جسمانی و هیجانی از دیگران متجلی می‌شود، ناراحتی شدید و جلب‌توجه دیگران را در پی دارد و بارزترین نشانه اوتیسم است.
چگونه کودکان اوتیسم را از طریق تعاملات اجتماعی توانمندسازیم؟
تعاملات اجتماعی و توانمندسازی کودکان اوتیسم در استقلال آنها نقش مهمی دارد. به همین جهت یکی از مهم‌ترین هدف‌های آموزشی برای کودکان اوتیسم آموزش و ارتقاء تعاملات اجتماعی و توانمندسازی آنها برای مشارکت و حضور در اجتماع است.
این تعاملات را از روش‌های مختلفی مانند تقویت مثبت می‌توان پرورش داد. این عامل به معنای پاداش‌دادن به رفتارهای اجتماعی مطلوب است که می‌تواند به افزایش فراوانی آنها کمک کند. کمک‌های دیداری، استفاده از تصاویر، نمادها یا داستان‌های اجتماعی نیز به افراد اوتیسم کمک می‌کند تا نشانه‌ها و موقعیت‌های اجتماعی را بهتر درک کنند. ایفای نقش، به افراد اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی را در یک محیط امن و حمایتی تمرین کنند. بازی‌های مشترک، به تعامل موثر بین افراد با اوتیسم و دیگر کودکان منجر می‌شود. بازی‌ها به توسعه مهارت‌های ارتباطی، همانند تعامل با دیگران، انتقال احساسات و تعبیر احساسات کمک می‌کنند.
مربیگری اجتماعی، این کار شامل ارائه راهنمایی و پشتیبانی فردی در تعاملات اجتماعی است. آموزش والدین، آگاهی والدین از اختلال اوتیسم و ارتباطات اجتماعی می‌تواند به آنها در حمایت از کودک اوتیسم کمک کند. ایجاد گروه‌های دوستی که از اختلال اوتیسم شناخت دارند هم اقدامی موثر است. این گروه همسالان می‌توانند حلقه اصلی رشد تعاملات اجتماعی و توانمندسازی باشند. به همین دلیل فراهم نمودن شرایط مناسب برای کودکان جهت توسعه تعاملات اجتماعی نزدیکان و همسالان در توسعه تعاملات اجتماعی کودک نقش به سزایی دارند.
نتیجه‌گیری
ایجاد بستر اجتماعی مناسب برای رشد تعاملات اجتماعی و توانمندسازی کودکان اوتیسم اهمیت به سزایی دارد. هرچقدر در جامعه آگاهی و پذیرش درباره اوتیسم بیشتر باشد شرایط حضور و مشارکت کودکان اوتیسم در اجتماع افزایش پیدا می‌کند. با حمایت و مداخله درمانی افراد اوتیسم، می‌توانیم در تعاملات اجتماعی و توانمندسازی کودکان اوتیسم پیشرفت قابل‌توجهی ببینیم که در نهایت منجر به روابط بهتر، افزایش عزت‌نفس و احساس بهتر افراد اوتیسم می‌شود. دوست اتیسم، موسسه‌ی خیریه برای حمایت از کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم. با ارائه اطلاعات، منابع و خدمات حمایتی، به والدین و کودکان کمک می‌کنیم تا با چالش‌های اوتیسم بهتر مقابله کنند.
