توانبخشی مبتنی بر بازی؛ بازی‌درمانی یک رویکرد درمانی است، که در آن از بازی به عنوان وسیله‌ای برای برقراری ارتباط و ابراز وجود افراد اوتیسم استفاده می‌شود. این روش اهمیت بازی را در رشد کودک در نظر مس‌گیرد و از آن برای رفع نیازها و چالش‌های خاص مرتبط با اوتیسم استفاده می‌کند. با درگیر شدن در فعالیت‌های مبتنی بر بازی، کودکان اوتیسم می‌توانند احساسات، محیط و روابط خود با دیگران را کشف کنند و امکان تعامل و رشد مشترک را دارا باشند.

توانبخشی مبتنی بر بازی

بازی درمانگران از تکنیک‌های مختلفی، برای درگیر کردن افراد اوتیسم در تجربیات بازی معنادار استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها برای برآوردن نیازها و اهداف منحصر به فرد هر فرد، طراحی شدند.

دو تکنیک رایج بازی‌درمانی مورد استفاده در افراد اوتیسم

1. رویکرد فلورتایم که بر پیروی از کودک و پیوستن به آنها در فعالیت‌های ترجیحی آنها متمرکز است. درمانگران به طور فعال در بازی کودک و در تعاملات رفت و برگشتی با او شرکت می‌کنند و مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله کودک را تشویق می‌کنند.
2. پروژه بازی. پروژه بازی یک مداخله مبتنی بر بازی است، که بر ایجاد مهارت‌های متقابل، مهارت‌های تخیلی و مهارت‌های تفکر انتزاعی تأکید دارد. درمانگران از فعالیت‌های بازی برای کمک به کودکان در برقراری ارتباط با دیگران، توسعه مهارت‌های اجتماعی و مشارکت دادن والدین یا سرپرستان در فرایند درمانی، استفاده می‌کنند.

این تکنیک‌های بازی درمانی محیطی حمایتی ایجاد می‌کنند، که در آن افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند در بازی هدفمند شرکت کنند و این امر منجر به نتایج مثبت در رشد فیزیکی، شناختی، عاطفی و اجتماعی آنها می‌شود.

اجرای بازی‌درمانی در اوتیسم

رویکردهای مبتنی بر بازی در ارتقای تعامل اجتماعی، ارتباطات و رشد کلی در میان افراد اوتیستیک، اثربخش هستند

اجرای بازی درمانی برای اوتیسم شامل دو چیز است:

• رویکردهای بازی‌درمانی

رویکردهای بازی درمانی مختلفی وجود دارد که برای افراد مبتلا به اوتیسم مؤثر است. دو نمونه قابل توجه رویکرد Floortime و The Play Project هستند. هدف این تکنیک‌های مبتنی بر بازی کمک به کودکان اوتیسم است که کاملاً خودشان را بسازند، ارتباط خود را با والدین و سرپرستان تقویت کنند و مهارت‌های مهمی مانند ارتباط و تعاملات اجتماعی را توسعه دهند.

رویکرد Floortime بر درگیر کردن کودکان در بازی‌هایی که دنباله‌روی آن‌ها است، تأکید می‌کند. تمرکز بر ایجاد مهارت‌های متقابل، توانایی‌های تخیلی و مهارت‌های تفکر انتزاعی است. از طریق این رویکرد، کودکان تشویق می‌شوند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند، مهارت‌های اجتماعی را توسعه دهند و روابط را در یک محیط امن و حمایت کننده تقویت کنند. پروژه بازی یکی دیگر از رویکردهای بازی درمانی است که شامل بازی درمانگرانی است که از نزدیک با کودکان اوتیستیک و خانواده‌های آنها کار می‌کنند. هدف این است که به کودکان کمک کنیم تا مهارت‌های خود را در زمینه‌هایی مانند ارتباطات، تعامل اجتماعی و تنظیم هیجانی توسعه دهند. این رویکرد تأکید ویژه‌ای بر مشارکت دادن والدین یا سرپرستان در فرایند درمانی دارد و به آنها قدرت می‌دهد تا نقش فعالی در رشد کودک خود ایفا کنند.

• نقش بازی درمانگران

نقش حیاتی در اجرای بازی درمانی برای اوتیسم را بازی درمانگران دارند. این متخصصان دارای آموزش تخصصی در استفاده از مداخلات مبتنی بر بازی برای حمایت از کودکان مبتلا به اوتیسم هستند. آنها یک محیط پرورشی و ساختارمند ایجاد می‌کنند که کودکان را تشویق می‌کند تا از طریق بازی به کاوش، مشارکت و یادگیری بپردازند.بازی درمانگران بر طراحی درمانی برای برآوردن نیازهای منحصر به فرد هر کودک تمرکز می‌کنند. آنها از تکنیک‌ها و استراتژی‌های مختلفی برای تسهیل تعامل اجتماعی، ارتباطات و رشد عاطفی استفاده می‌کنند. با مشاهده و تعامل با کودک در طول جلسات بازی، آنها می‌توانند مناطقی را که نیاز به توجه دارند شناسایی کنند و مداخلات فردی را توسعه دهند.

علاوه بر کار مستقیم با کودک، والدین یا سرپرستان را نیز در فرایند درمان مشارکت می‌دهند. آنها راهنمایی، پشتیبانی و آموزش می‌دهند تا به والدین کمک کنند تا نیازهای فرزندشان را درک کنند و راه‌هایی را بیاموزند تا تکنیک‌های بازی درمانی را در برنامه‌های روزمره بگنجانند. همکاری با والدین یا سرپرستان، تداوم مراقبت را تضمین می‌کند و مزایای بازی درمانی را برای کودک به حداکثر می‌رساند. خانواده‌ها همچنین می‌توانند خدمات بازی درمانی را از طریق کاردرمانگران، روان‌شناسان کودک  اوتیسم یا برنامه‌های گروهی ارائه شده توسط کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها یا ارائه‌دهندگان خدمات خصوصی اوتیسم جستجو کنند. مشورت با متخصصان با تجربه در بازی درمانی برای تعیین مناسب‌ترین رویکرد برای نیازهای منحصر به فرد کودک بسیار مهم است.

مطلب پیشنهادی: نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم

اثربخشی بازی درمانی

در حالی که تحقیقات در این زمینه هنوز محدود است، مطالعات اولیه نشان می‌دهد، که بازی درمانی می‌تواند اثرات مثبتی بر کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه در بهبود رفتارهای اجتماعی و تعاملات بازی دارا باشد. در حال حاضر، تنها تعداد کمی از مطالعات در مورد استفاده از بازی درمانی به طور خاص برای کودکان مبتلا به اوتیسم منتشر شد. این مطالعات در درجه اول بر بازی درمانی کودک محور متمرکز شدند، که هدف آن افزایش تعامل اجتماعی و تعاملات بازی است. شرکت‌کنندگان در این مطالعات از ۵ تا ۱۱ سال سن داشتند. با وجود تحقیقات محدود، این مطالعات نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان می‌دهد.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که تحقیقات گسترده‌تری برای نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی بازی درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم مورد نیاز است. محققان نیاز به مطالعات با طراحی بهتر با گروه‌های شرکت‌کننده بزرگ‌تر، بازی درمانی را به عنوان تنها مداخله و طرح‌های آزمایشی قوی‌تر تشخیص می‌دهند. این عوامل برای تعیین اینکه آیا تغییر رفتار را می‌توان به بازی درمانی نسبت داد یا خیر، بسیار مهم هستند.