نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی؛ اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصب‌رشدی است که مادام‌العمر بوده و بر ابعاد مختلف زندگی فرد اثر می‌گذارد. افراد دارای اوتیسم در یک طیف قرار می‌گیرند و از شدید تا متوسط و خفیف تحت تاثیر این اختلال هستند. اوتیسم بر جنبه‌های مختلف تعاملات اجتماعی، انجام امور روزمره، آموزش و تغذیه فرد اثر دارد. پس از دریافت تشخیص اوتیسم معمولاً شیوه‌های درمانی مختلفی اعم از دارودرمانی، کاردرمانی، رفتاردرمانی و گفتاردرمانی به فرد توصیه می‌شود. این شیوه‌ها در کنار دریافت جلسات روانشناسی و مشاوره خواهند بود. در کنار همه روش‌های درمانی، نباید از نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم غافل شد.
در ادامه ضمن بررسی علت اهمیت ورزش و فعالیت بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم، به انواع فعالیت‌های ورزشی مناسب این کودکان خواهیم پرداخت.
نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم
نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم را میتوان در دو بعد ذهنی و جسمی دید. تحقیقات نشان داد، که ورزش نه فقط در سلامت جسمی کودک اوتیسم نقش دارد، بلکه منجر به کاهش رفتارهای تکراری، افزایش تمرکز و توجه و همچنین بهبود تعاملات اجتماعی هم می‌شود. ورزش منظم باعث می‌شود تا میزان تمرکز و توانایی حفظ توجه در کودک افزایش پیدا کند و در نتیجه کودک به مرور زمان عملکرد بهتری در حوزه‌های آموزشی و اجتماعی داشته باشد.
یکی از چالش‌های کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی با دیگران است. نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی اجتماعی کودکان موجب می‌شود تا این کودکان بتوانند قواعد اجتماعی را یاد بگیرند، با مفاهیمی همچون نوبت گرفتن، رقابت سالم و قوانین بازی آشنا شوند و در نتیجه دوستی‌های خوبی را هم با هم‌تیمی‌های خود در ورزش‌های گروهی شکل بدهند. فعالیت‌های ورزشی انرژی زیاد کودکان را تخلیه می‌کنند و باعث می‌شوند تا کودک بتواند رفتارهای تکراری خود را به صورت کنترل شده مدیریت کند.
نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم به تقویت عضلات و افزایش تعادل آنها هم برمی‌گردد و موجب هماهنگی بین عضلات آنها می‌شود.
انواع ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی مناسب برای توانمندسازی کودکان اوتیسم
با توجه به نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم، در ادامه یکسری ورزش‌های مفید برای آنها را به شما معرفی می‌کنیم. لازم به یادآوری است که هر کودک اوتیسم ویژگی‌ها و نیازهای ویژه خود را دارد و به نوعی منحصر به فرد است. برای همین باید حتما پیش از انتخاب یک ورزش، با پزشک متخصص کودک مشورت کنید و نظر او را هم جویا شوید. نکته دیگر اینکه بهتر است برنامه‌ریزی شما برای ورزش طوری باشد که اگر کودک از آن استقبال کرد، آن را در روتین وی بگنجانید و بگذارید به صورت مستمر آن را ادامه دهد. این کار علاوه بر سلامت جسمی و روانی در افزایش اعتماد به نفس کودک در یادگیری یک مهارت هم نقش دارد.
۱. یوگا
یکی از بهترین ورزش‌ها برای کودکان دارای اختلال اوتیسم یوگا است. اگر به دنبال نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودک اوتیسم خود هستید، از این ورزش غافل نشوید. یوگا در درجه اول به کودک تمرین تنفس می‌آموزد. در کودکانی که ابراز خشم شدید یا اضطراب بالایی دارند، یادگیری نحوه تنفس صحیح در مواقع عصبانیت یا اضطراب می‌تواند از خشم و استرس آنها بکاهد. تمرین‌های یوگا به حفظ تعادل بدن کمک کرده و همچنین برخی تمرین‌های کششی حس خوبی به کودک اوتیسم می‌دهد. یوگا انعطاف‌پذیری کودک را نیز بهبود می‌بخشد.
۲. ورزش‌های گروهی
با توجه به نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان دارای اختلال اوتیسم باید حتما به ورزش‌های گروهی و حتی بازی‌های گروهی هم اشاره کرد. کودکان با این ورزش‌ها مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت می‌کنند و یاد می‌گیرند چطور با دیگران همکاری کنند. این بازی‌ها همچنین تمرکز و تقویت عضلات و توجه را در کودکان بهبود داده و به هماهنگی حرکتی کودک کمک می‌کند. بازی‌های گروهی هم از همین نوع است. بازی‌هایی مثل گرگم‌به‌هوا یا قایم باشک از آن جمله هستند. شما می‌توانید بازی‌های دویدنی مختلفی با توپ طراحی کنید و بچه‌ها را ساعتها با آن سرگرم کنید تا اینگونه انرژی بی‌اندازه‌شان تا حدی تخلیه شود.
۳. شنا
شنا یکی از بهترین ورزش‌ها برای همه بخصوص کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم است. آب درمانی به کودکان حس آرامش می‌دهد. زمانی که صحبت از نقش فعالیت های بدنی در توانمندسازی کودکان اوتیسم می‌شود، همیشه شنا یکی از این فعالیت‌ها محسوب می‌شود. حس لمسی آب باعث می‌شود تا کودکان از شنا کردن لذت ببرند و احساس آرامش کنند. همچنین شنا کردن باعث تقویت عضلات کودک می‌شود و تعادل وی را هم بهبود می‌بخشد. همچنین هماهنگی حرکتی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم با شنا کردن افزایش می‌یابد. آرامش که آب به کودک می‌دهد باعث می‌شود تا اضطراب و استرس او هم کمتر شود.
۴. پریدن و دویدن
ترمپولین یکی از ابزارهای محبوب کودکان اوتیسم است. آنها عاشق آن هستند که روی ترمپولین بپرند. این ابزار هیجان‌انگیز در تقویت حسی آنها نقش دارند و آنها را آرام می‌کند. دویدن هم خودش روشی ساده و موثر برای توانمندسازی کودکان اوتیسم است. دویدن و پیاده‌روی سیستم قلبی و عروقی کودک را تقویت می‌کند و همچنین موجب کاهش استرس و اضطراب او هم می‌شود. پیاده‌روی منظم می‌تواند فعالیت مشترک شما با کودک اوتیسمتان باشد و با این کار علاوه بر ورزش، فرصتی برای تعامل و ارتباط هم خواهید داشت.
