انسان‌دوستی در اوتیسم یکی از ارزش‌های مهم هر جامعه است که بیش از هر زمان دیگری در دوران امروز در معرض خطر قرار گرفت. اگر وسط جاده کسی را دیدید که با خودروی خرابش گوشه‌ای ایستاده است، چقدر احتمال دارد توقف کرده و به او کمک کنید؟ اگر در خیابان کسی بهتان بگوید که تلفنش را دزدیدند و می‌شود تلفن همراهتان را لحظه‌ای به او قرض بدهید، آیا این ریسک را می‌کنید؟ آیا به افراد فقیر گوشه‌وکنار خیابان کمک می‌کنید، یا آنها را شیادان ثروتمندی می‌دانید که به دنبال زدن جیب شما و سوء استفاده از ارزش های انسانی هستند؟ بیایید ببینیم انسان دوستی چیست و چه تاثیری در بهبود شرایط جامعه دارد.
انسان‌دوستی در اوتیسم
انسان دوستی یعنی دوست داشتن انسان! یعنی هر انسانی، فارغ از طبقه، رنگ پوست، جنسیت و ظاهر خود، ارزش انسانی دارد و شایسته دوستی است. اینکه شما به دوستتان کمک کنید و وقتی به کرونا مبتلا شد، برایش غذا درست کنید و درب خانه‌اش تحویل دهید، نوع‌دوستی شما را نشان می‌دهد. اما از طرفی انسان دوستی به معنای اقدام کمک به دیگران برای شما هزینه هم دارد. اگر طرف مقابل دوست یا خویشاوند شما باشد، قابل درک است، اما چرا باید به کسی که نمی‌شناسیم کمک کنیم؟ اگر کسی از احساسات شما سوء استفاده کند و نوع دوستی شما را به نفع اهداف خود تحریک کند چه؟
تاریخچه انسان‌دوستی
قدمت انسان‌دوستی به یونان برمی‌گردد. به عنوان مثال، افلاطون در وصیت‌نامه خود به برادرزاده‌اش دستور داد تا از درآمد حاصل از مزرعه خانوادگی، برای تأمین مالی آکادمی که در سال ۳۴۷ قبل از میلاد تأسیس کرده بود استفاده کند. این پول به دانشجویان و اساتید کمک کرد تا آکادمی را فعال نگه دارند. حدود ۱۵۰ سال بعد، پلینی جوان یک سوم بودجه را برای مدرسه رومی پسران جوان کمک کرد.
در سال ۱۶۳۰، جان وینتروپ از مستعمره خلیج ماساچوست به مهاجران پیوریتن موعظه کرد که ثروتمندان باید مراقب فقرا باشند؛ چون آنها نمی‌توانند به خود کمک کنند و در سال ۱۶۳۸، جان هاروارد در وصیت‌نامه‌اش نیمی از دارایی خود را برای تأسیس مدرسه، پایه‌های دانشگاه هاروارد را گذاشت. بشردوستان مدرن و برجسته‌تر عبارت‌اند از مادر ترزا و جان دی راکفلر. در قرن بیست و یکم، اعمال بشردوستانه به اشکال مختلف توسط افرادی مانند وارن بافت، ملیندا گیتس و دالی پارتون و همچنین شرکت‌ها انجام می‌شود.
فواید بشردوستی
انسان‌دوست بودن فواید زیادی دارد. کارشناسان نتیجه می‌گیرند که کمک‌های خیریه می‌تواند سلامت عاطفی و حتی جسمی فرد را بهبود بخشد و نیکوکاران از دانستن اینکه به خیر بزرگ‌تر کمک کرده‌اند، رضایت دارند. در واقع، برخی از مطالعات نشان می‌دهد که نیکوکاران افسردگی کمتری دارند، عزت‌نفس بالاتری دارند، فشارخون پایین‌تری دارند و حتی ممکن است طولانی‌تر از کسانی که کمک نمی‌کنند، زندگی کنند.
مزایای انسان‌دوستی محدود به افراد نیست. شرکت‌هایی که از کمک‌های خیریه حمایت می‌کنند، مزایای زیادی دریافت می‌کنند، از جمله ایجاد تصویر عمومی بهتر، ایجاد آگاهی از برند حیاتی‌تر و جذب شرکای جدید و همچنین استعدادهایی که ممکن است به شرکتی جذب شوند که به خیریه‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، کارمندانی که برای شرکت‌هایی کار می‌کنند که به جامعه کمک می‌کنند، خوشحال‌تر هستند و بیشتر به شغل خود کمک می‌کند و از آنجایی که شرکت‌ها برای کسب درآمد ایجاد می‌شوند، یک گروه بشردوستانه قوی اغلب باعث افزایش فروش و جذب مشتریان جدید می‌شود.
آیا انسان گرگ انسان است؟
توماس هابز فیلسوفی است که انسان را گرگ انسان نامید. او در اثر جاودانه خود «لویاتان» این نقل قول مشهور را از نمایش‌نامه آسیناریا نوشته پلوتوس گرفت تا وضعیت جامعه انسانی زمانه خود را توصیف کند. بسیاری معتقدند که اندیشه اصلی لیبرالیسم از آرای هابز نشئت گرفت . او در توصیف جهان جدید تاکید دارد که هرکسی در جهت تامین منافع شخصی خود تلاش می‌کند و نفع‌جویی اساسی‌ترین انگیزه عمل است. جدا از ماهیت فلسفی این نظر و ایده‌های سیاسی پشت آن، در جامعه جدید ما خودخواه‌تر شدیم. ارزش‌های فردگرایانه جامعه مدرن با ارزش های انسانی و انسان دوستی گاها در تضاد قرار می‌گیرد.
زمانی که در مدرسه و کار و زندگی بر رقابت تاکید می‌شود، نگرش فردگرایانه و خودخواهانه تقویت شده و انسان دوستی تضعیف می‌شود. مسئله‌ای که در جوامع جهانی به معضل تبدیل شده و با تلاش برای تقویت نهادهای مدنی، ان‌جی‌اوها و خیریه‌ها، بسیاری از افراد دغدغه‌مند به دنبال احیای این پدیده غریضی و اجتماعی هستند.
ارزش های انسانی چه تاثیری در بهبود شرایط جامعه دارد؟
بد نیست بدانید که افراد نوع‌دوست و خیّر از احساس رضایت درونی بیشتری برخوردار هستند. طول عمر آنها بیشتر است و بین اطرافیان خود هم از محبوبیت بیشتری برخوردارند. این در حالی است که افرادی که فاقد حس انسان‌دوستی هستند، بیشتر از افسردگی رنج می‌برند. این‌ها تنها پیامدهای فردی اولویت دادن یا ندادن به ارزش‌های انسانی هستند. اما در سطح جامعه، مطابق با آرای امیل دورکیم، جامعه‌شناس کلاسیک فرانسوی، در جامعه‌ای که احساس نوع‌دوستی قوی‌تر باشد، همبستگی اجتماعی نیز قوی‌تر است. همبستگی اجتماعی باعث می‌شود تا افراد کم‌تر خودخواه باشند و بیشتر به هم‌نوعان خود کمک کنند.
افزایش پیوند بین اعضای جامعه، در شرایط بحرانی باعث می‌شود تا آدم‌ها احساس تنهایی نکنند، در مواقع نیاز پشت هم باشند و در نتیجه زندگی را بیشتر دوست داشته باشند. این مسئله در بلندمدت اثرات مهمی روی اقتصاد جامعه هم دارد. کمک به هم‌نوع، مثلا در کارهای خیر و حتی توجه به انسان‌دوستی در اوتیسم باعث می‌شود تا افراد بیشتری امکان رشد و نمو داشته باشند. در این میان، تاثیر رفاقت و دوستی در رفع مشکلات جامعه اوتیسم نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری ایفا می‌کند که به بهبود کیفیت زندگی افراد و خانواده‌های آنها کمک می‌کند. افرادی که هزینه تحصیل ندارند، امکان یافتن شغل مناسب را نداشته و صرفا مصرف‌کننده خواهند بود، اما در صورتی که افراد توانایی ادامه تحصیل و پیدا کردن شغل را داشته باشند، به پویایی اقتصادی جامعه هم کمک می‌شود.
تاثیر رفاقت و دوستی در رفع مشکلات جامعه اوتیسم
رفاقت و دوستی، یکی از عمیق‌ترین نیازهای انسانی است. برای افراد در طیف اوتیسم، این نیاز فراتر از یک ارتباط عاطفی ساده است. پژوهش‌های روان‌شناختی نشان می‌دهند که تاثیر دوستی در زندگی کودکان اوتیسم بسیار چشم‌گیر است. داشتن روابط دوستانه معنادار، اضطراب اجتماعی آنها را کاهش می‌دهد و مهارت‌های ارتباطی و هیجانی‌شان را تقویت می‌کند. دوستی‌های سالم نه‌تنها برای خود فرد بلکه برای جامعه نیز فرصت رشد محسوب می‌شوند. در بستر این روابط، پذیرش تفاوت‌ها و همدلی در سطح اجتماعی افزایش می‌یابد. کودکان و بزرگسالان اوتیستیک اغلب به دلیل تفاوت‌های رفتاری و حسی، از شبکه‌های اجتماعی خود کنار گذاشته می‌شوند. اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد حتی یک دوست صمیمی می‌تواند اعتماد به‌نفس و کیفیت زندگی آنها را به شدت بهبود دهد.
در اینجا، انسان‌دوستی در اوتیسم نقش محرکی مهم دارد. این انسان‌دوستی شرایطی فراهم می‌کند تا فرد در فضایی بدون قضاوت، مهارت‌های جدید بیاموزد و احساس تعلق کند. از منظر اجتماعی، تشویق به ایجاد رفاقت با افراد اوتیستیک، نگرش‌های منفی عمومی را بازسازی می‌کند. هرچه ارتباط‌های واقعی و محترمانه بیشتر شود، فاصله‌های ذهنی و کلیشه‌های غلط کمرنگ‌تر می‌شوند. به یاد داشته باشیم: دوستی پلی است که جامعه را از ترس و ناآگاهی به پذیرش و همراهی می‌رساند. گام‌های کوچک مثل دعوت به بازی، همراهی در یک فعالیت یا حتی شنیدن بی‌وقفه، می‌توانند دریچه‌ای تازه به روی افراد اوتیستیک باز کنند؛ دریچه‌ای که هم برای آنها و هم برای ما، روشنایی بیشتری به همراه دارد.
نتیجه‌گیری
انسان دوستی در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و اقتصادی، مزایای زیادی برای جامعه دارد. جامعه‌ای که در آن ارزش‌های انسانی پررنگ باشد، در دوران جنگ و بحران‌های اقتصادی تاب‌آوری بیشتری داشته و احتمال غلبه بر مشکلات با همکاری جمعی در آن بالاتر خواهد بود. در این میان، انسان‌دوستی در اوتیسم نقش مهمی ایفا می‌کند؛ چراکه حمایت و همراهی از کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم می‌تواند به رشد بهتر و توانمندسازی آنها کمک کند. موسسه «دوست اتیسم» به‌عنوان یک موسسه خیریه اوتیسم در تهران، با ارائه اطلاعات، منابع و خدمات حمایتی، به والدین و کودکان کمک می‌کند تا با چالش‌های اوتیسم بهتر مقابله کنند و کیفیت زندگی‌شان ارتقاء یابد.
