اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی؛ یکی از چالش‌های همیشگی افراد اوتیسم، پذیرش در جامعه است. مسئله‌ای که فقط مربوط به خود فرد اوتیسم نیست و خانواده او را هم درگیر می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها گزارش کرده‌اند که پس از دریافت تشخیص کودک خود، بسیاری از روابط اجتماعی خود را از دست دادند. کودکان اوتیسم و خانواده‌هایشان در محیط‌های اجتماعی، همچون جمع‌های دوستانه و خانوادگی، مدرسه، پارک، فضاهای عمومی و محل کار، همواره باید با برچسب‌ها و گاهاً برخوردهای نادرست دست‌وپنجه نرم کنند.
در این شرایط، جامعه اتیسم می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. این جامعه با ایجاد شبکه‌های حمایتی، آموزش عمومی و برنامه‌های پذیرش اجتماعی، به افراد اوتیستیک و خانواده‌هایشان کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس بیشتر در جامعه حضور یابند و فرصت‌های برابر برای مشارکت اجتماعی و تعامل با دیگران پیدا کنند. در ادامه، به بررسی وضعیت افراد اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی آنها می‌پردازیم.
اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی
پذیرش اجتماعی اوتیسم از ابعاد مختلفی، در زندگی افراد و خانواده‌های آنها اثرگذار است:
- در صورت پذیرش اجتماعی اوتیسم، خانواده و افراد دارای اختلال فرصت دستیابی به کمک دیگران را خواهند داشت.
- حضور افراد اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی به معنای ایجاد فرصت اشتغال، تحصیل و حضور موثر در جامعه برای این افراد و خانواده‌های آنها است.
- پذیرش اجتماعی اوتیسم، از تنش و تضاد در جامعه می‌کاهد و همدلی و وفاق بین شهروندان را، افزایش می‌دهد.
تأثیر پذیرش اجتماعی بر کیفیت زندگی افراد دارای اختلال اوتیسم
در خصوص حضور افراد اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی پیشتر گفتیم، اما تاثیر آن در زندگی خود فرد بسیار چشمگیر است. با توجه به آمار اتیسم در ایران، تعداد قابل توجهی از کودکان و بزرگسالان نیازمند پذیرش و حمایت اجتماعی هستند. در صورتی که فرد اوتیسم احساس کند که در جامعه پذیرفته می‌شود، منزوی نخواهد شد و می‌تواند نقش‌های مختلف اجتماعی را برعهده بگیرد. افزایش تعاملات و روابط افراد اوتیسم با اعضای جامعه، نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفس آنها و بهبود مهارت‌های اجتماعی‌شان می‌شود، بلکه آگاهی عمومی جامعه را درباره این اختلال نیز ارتقا می‌دهد. در این شرایط، افراد اوتیسم انگ و برچسب کمتری می‌خورند و اوتیسم از امری نامعلوم و ناشناخته، به پدیده‌ای عادی و پذیرفته شده در زندگی مردم تبدیل می‌شود.
پذیرش اوتیسم در خانواده و جامعه
اولین پایگاهی که در پذیرش اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی آن مورد توجه است، خانواده فرد است. در درجه اول ضرورت دارد تا بستگان نزدیک، خواهر و برادر و اعضای خانواده و فامیل بتوانند اوتیسم را بپذیرند، با آن زندگی و همراهی کنند و به فرد اوتیسم و خانواده‌اش کمک کنند تا بتوانند پیچ‌وخم‌های مسیر اوتیسم را طی کنند. این جامعه هرچقدر بزرگ‌تر شود و به بستگان دورتر، دوستان و همسایه‌ها گسترش یابد، میزان پذیرش و مقبولیت این افراد را هم در جامعه بیشتر خواهد کرد. در این مسیر، حمایت خیریه‌ها از کودکان اوتیسم نقش بسیار مهمی دارد؛ خیریه‌ها با فراهم کردن امکانات آموزشی، درمانی و اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها، می‌توانند به تسهیل پذیرش و ارتقای کیفیت زندگی این کودکان کمک کنند و نقش مؤثری در ایجاد جامعه‌ای همدل و همراه ایفا نمایند.
نقش آموزش و آگاهی در پذیرش اجتماعی
یکی از اقداماتی که باید درباره افراد اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی آنها صورت بگیرد، آموزش و آگاهی‌بخشی است. خانواده اولین محیطی است، که این آموزش در آن صورت می‌گیرد و پس از آن، باید به نقش مدارس در آگاهی‌بخشی درباره اوتیسم اشاره کرد. با توجه به افزایش میزان این اختلال در سراسر جهان، ضرورت دارد تا مدارس با بروشور، کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌های مختلف، اقدام به افزایش آگاهی والدین و کودک اوتیسم کنند. این کار نه تنها بچه‌ها و والدینی همدل‌تر را پرورش می‌دهد، بلکه می‌تواند از آمار قلدری و آزار کودکان اوتیسم در مدارس و محیط‌های دیگر بکاهد.
استراتژی‌های ایجاد محیط‌های دوستانه برای افراد اوتیسم
در این راستا ضرورت دارد، تا استراتژی‌هایی برای ایجاد محیط‌های دوستانه، برای افراد اوتیسم ترتیب داده شود. انواع مستندها، انیمیشن‌ها و فیلم‌های آموزشی، می‌توانند اثرگذاری بالایی در شناخت اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی آن بگذارند. شبکه‌های اجتماعی نیز در آگاهی‌بخشی بی‌تاثیر نیستند. یکی از اقدامات موثر دیگر در این زمینه، ایجاد تبعیض مثبت در محیط‌های کاری، برای افراد اوتیسم و برگزاری جلساتی درخصوص آشنایی با اوتیسم، در محل کار است تا کارمندان و افراد بالغ و بزرگسال، با این اختلال آشنایی بیشتری پیدا کنند.
چگونه می‌توان حمایت و همبستگی را افزایش داد؟
راه‌های مختلفی برای افزایش حمایت و همبستگی با افراد اوتیسم وجود دارد. از آن جمله، برگزاری جشن‌ها و مراسم مختلف، در آگاهی‌بخشی درباره این اختلال است. روز جهانی آگاهی از اوتیسم، که در دوم آوریل است، زمان مناسبی است تا سراسر جهان، با ایجاد کمپین‌های سراسری، حمایت و همبستگی خود را با این اختلال نشان دهند و مردم را، با خود همراه کنند.
یکی از نیازمندی‌های فعلی جامعه، همبستگی خود اعضای جامعه اوتیسم باهمدیگر است. در صورتی که والدین اوتیسم و مراقبین یا افراد اوتیسم، بتوانند گروه‌های حمایتی و دفاع از اوتیسم تشکیل دهند و از این طریق دست به مطالبه‌گری بزنند، صدای آنها بلندتر از قبل شنیده خواهد شد و نقش موثرتری در آگاهی‌بخشی درباره اوتیسم خواهند داشت. از قدیم هم گفتند، یک دست صدا ندارد!
مطلب پیشنهادی: حمایت اجتماعی از خانواده های اوتیسم
نقش رسانه‌ها در ترویج پذیرش اجتماعی
رسانه‌ها نقش پررنگی در آشنایی با اوتیسم و ضرورت پذیرش اجتماعی آن دارند. از رسانه ملی، به عنوان رسانه اصلی کشور، تا انواع شبکه‌های اجتماعی. پخش برنامه‌های آموزشی، سریال‌ها و همچنین انیمیشن‌های آموزنده درباره اوتیسم، دعوت از افراد اوتیسم در مراسم‌های مختلف تا از زبان خود درباره این اختلال و چالش‌هایش توضیح بدهند، از جمله اقدامات مهم و اثرگذار در این زمینه محسوب می‌شود. افرادی که اوتیسم دارند، یا خانواده‌های دارای کودک اوتیسم، می‌توانند در شبکه‌های اجتماعی خود، به آگاهی‌بخشی درباره این اختلال بپردازند و مردم را با آن بیشتر آشنا کنند. ضرورت دارد تا چهره‌های مطرح ورزشی، هنری و ادبی و فرهنگی که اثرگذاری بالایی در جامعه دارند در کمپین‌های آگاهی‌بخش اوتیسم مشارکت کنند و درک اجتماعی از این اختلال را افزایش دهند.
