توانمندسازی اوتیسم در محیط های طبیعی؛ محیطی که کودک درحال‌رشد و پرورش در آن است، نقش مهمی بر سلامت جسمانی، روانی و شکوفایی خلاقیت کودک ایفا می‌کند. اﺯ ﻧﻈﺮ پیاژه، ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩک بسیار ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ دست‌کاری ﺩﺧﻞ ﻭ ﺗﺼﺮﻑ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﻭ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﺶ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺩﺍﺭد، و ﺑﺮﺍی ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ توانایی‌های ﺫﻫﻨﯽ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻭ غنی‌سازی ﻣﺤﻴﻂ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺒﺎﺩﺭﺕ ﻭﺭﺯﻳﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺿﻤﻦ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ، ﺑﺎ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎﻳﯽ ﺭﻭﺑﻪ‌ﺭﻭ می‌شوند، ﻛﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺟﻠﺐ می‌کند. ﺫﻫﻦ ﻛﻮﺩک ﻭﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺗﺤﻮﻝ می‌یابد، ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻝ باشد. ﻛﻮﺩک ﻓﻘﻂ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺧﻮﺏ فرامی‌گیرد، ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ که این فرایند در طبیعت امکان‌پذیر است. محیط‌های طبیعی و فضای باز در توانمندسازی کودکان اوتیسم  نقش مهمی را ایفا می‌کنند.

اختلال طیف اوتیسم یک اصطلاح گسترده است، که از آن برای توصیف گروهی از اختلالات رشدی عصبی، استفاده می‌شود. این اختلالات با مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی، مشخص می‌شوند. افراد اوتیسم اغلب علائم یا الگوهای رفتاری محدود، تکراری و کلیشه‌ای نشان می‌دهند. اصطلاح «طیف» در این تعریف بازتاب­‌دهنده این حقیقت است که علائم در بین افراد مختلف متفاوت است و انواع و شدت متغیری دارد.

توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی

مطالعات نشان می‌دهد که محیط‌های یکنواخت القاکننده اضطراب و نگرانی هستند، و در نهایت به کاهش تمرکز فرد منتهی می‌شود. ازاین‌رو استفاده بهینه از توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی، زمینه را برای تبدیل یک محیط استرس‌زا و کسل‌کننده به محیط آکنده از احساسات مثبت، خوشایند و محرک مهیا می‌سازد.

 

اثرات مثبت محیط‌های طبیعی و فضای باز در توانمندسازی کودکان اوتیسم

• تجربه‌های شناختى و احساسى

هر چقدر سن کودک کمتر باشد بیشتر از طریق فعالیت بدنى و حواس خود یاد می‌گیرد. تنوع و پربار بودن بسترهاى طبیعى، نسبت به محیط‌های داخل ساختمان، موجب تکامل شناختى، فیزیکى و احساسى بیشترى می‌شود. محیط‌های طبیعى با تکامل شناختى کودکان از طریق ایجاد فرصت‌هایی براى کاوش، تجربه و بازی موجب تکامل مهارت‌های دیدارى و تمرکز می‌شود.

• مهارت‌های فیزیکى و بالابردن اعتمادبه‌نفس

محیط‌های طبیعی پتانسیل برانگیختن و تشویق بچه‌ها به شروع انواع بازى را دارند که خود به بچه‌ها امکان رقابت، پرورش مهارت‌های فیزیکى و اعتمادبه‌نفس از طریق جستجو و کاوش را می‌دهد.

• تکامل خلاقیت

مهارت‌های حل مسائل و خلاقیت کودکان در آموزش بسیار مهم است. مناظر طبیعى این فرایند یادگیرى را تقویت می‌کند. محیط‌های طبیعى محرکى براى تکامل مهارت‌های شناختى مرتبط با تفکر انتقادی، پرس‌وجوی خلاق، حل مسائل، یادآورى اطلاعات و تکامل خلاقیت است. محیط‌های طبیعى نسبت به زمین‌های بازى که باهدف ساخته شده‌اند، برترى دارند؛ زیرا محیط‌های طبیعى، بازى خلاقانه و متنوع‌تری برمی‌انگیزانند.

• بهبود یادگیری

محیط‌های طبیعی فرایند یادگیری را تسهیل می‌نمایند. استفاده از طبیعت به‌عنوان ابزار مفید توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی و آموزشی همواره توصیه شده است.

 

دلایل اهمیت بازی در فضای باز  و نقش آن در توانمندسازی کودکان اوتیسم

• انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی

بازی‌های حرکتی در فضای باز برای کودکان جالب و شگفت‌انگیزند. این فعالیت‌ها یک راه سریع و آسان برای یادگیری بسیاری از مفاهیم برای کودکان هستند. یادگیری اگر در حین بازی اتفاق بیفتد، تأثیری ماندگار می‌گذارد. با کمک بازی در فضای باز می‌توان تمرینات کاردرمانی ذهنی را انجام داد.

• تقویت مهارت حرکتی کودکان با بازی در فضای باز

فعالیت حرکتی کودکان در موقعیت‌های مختلف مانند بدو بدو کردن در خیابان یا بازی‌کردن در مغازه‌ها با دست و…تقویت می‌شود. بازی در فضای باز نه‌تنها فواید روانی دارد؛ بلکه فواید جسمانی نیز دارد. مهارت جسمانی کودکان در فضای باز تقویت می‌شود بازی در فضای باز باعث توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی  و بهبود سلامت و پرورش مهارت جسمانی آنان می‌شود. برای انجام تمرینات جسمی کودکان بازی در فضای بازی بهترین موقعیت است.

• تعدیل اختلالات حسی کودکان با بازی در فضای باز

کودکان با نیاز‌های ویژه با بازی در فضای بازمی‌آموزند به‌تدریج از حس‌های پنج‌گانه خود به طور هم‌زمان استفاده کنند. فضای باز متناسب با شرایط حسی آنان بهترین فضا برای تعدیل اختلالات حسی کودکان است. استفاده هرچه بیشتر از حواس کودک باعث افزایش درک و شناخت او از محیط می‌شود. فضای باز محیط مناسب برای انجام بازی‌های حسی و تمرینات کاردرمانی کودکان دارای اختلالات بینایی، شنوایی، لامسه است.

• کسب مهارت دوست‌یابی

انجام بازی‌های گروهی برای کودکان در فضای باز راحت‌تر و بدون دردسر است. کودکان استثنایی با بازی در فضای باز می‌توانند مهارت دوست‌یابی، همکاری‌کردن، مشارکت در موقعیت‌های مختلف را کسب کنند. انجام بازی‌های گروهی برای کودکان با نیاز‌های ویژه فرصتی برای توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی و رشد جسمانی، ذهنی آنان است.

 

نتیجه‌گیری

والدین کودکان اوتیسم بعد از تشخیص به دنبال درمان کودکانشان هستند. معمولاً در روزهای اول از این کلینیک به آن کلینیک می‌روند تا راهی برای درمان کودک خود بیابند. یکی از راه‌های مداخله برای کودکان اوتیسم این است که از پتانسیل طبیعت استفاده کنیم. طبیعت یکی از راه‌های توانمندسازی اوتیسم در محیط‌های طبیعی است.