تاریخ برگزاری نشست هماندیشی آمادگی در برابر زلزله: ۶ آبان ۱۴۰۴
محل برگزاری:پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
شرکت کنندگان: خانم آتنا یگانه _ خانم نسیم اکبری (نمایندگان خیریه دوست اتیسم)
با توجه به اهمیت افزایش سطح آمادگی در برابر حوادث طبیعی، به ویژه زلزله ، برای تمامی اقشار جامعه و درعین حال آسیبپذیری ویژه کودکان دارای معلولیت، نشست هماندیشی «آمادگی در برابر زلزله برای کودکان دارای معلولیت» به همت پژوهشگاه بینالمللی زلزله در تاریخ ۶ آبان ۱۴۰۴ برگزار گردید. هدف از این نشست، تبادل نظر و ارائه دیدگاههای تخصصی و تجربی در زمینه شناسایی نیازها، چالشها و راهکارهای ارتقای ایمنی کودکان دارای معلولیت در زمان وقوع زلزله بود. موسسه خیریه دوست اتیسم نیز با حضور نمایندگان خود (خانم آتنا یگانه و خانم نسیم اکبری) در این نشست مشارکت فعال داشت.
نشست هماندیشی آمادگی در برابر زلزله
در ابتدای جلسه، تمامی حضار به معرفی خود پرداختند. خانم آتنا یگانه به عنوان نماینده موسسه «دوست اتیسم» به معرفی مأموریت، اهداف و فعالیتهای موسسه در حوزه حمایت از کودکان دارای اختلال طیف اتیسم پرداختند. پس از خوشآمدگویی، دبیر جلسه با معرفی پژوهشگاه زلزله و فعالیتهای آن در حوزه پژوهش، آموزش و سیاست گذاری ملی در زمینه کاهش خطرپذیری، جلسه را به طور رسمی آغاز کرد.
اهمیت پرداختن به موضوع ارتقای ایمنی و آمادگی کودکان دارای معلولیت در برابر زلزله
در ادامه اهمیت پرداختن به موضوع ارتقای ایمنی و آمادگی کودکان دارای معلولیت در برابر زلزله مورد تاکید قرار گرفت.در این بخش، بر لزوم توجه ویژه به نیازهای خاص کودکان دارای معلولیت تأکید شد.
سخنرانان توضیح دادند که این گروه از کودکان در شرایط بحران به دلایل متعددی در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله:
- محدودیتهای جسمی، ذهنی و حرکتی که مانع واکنش سریع و ایمن در هنگام زلزله میشود.
- کمبود منابع آموزشی و ابزارهای کمکآموزشی مناسب برای افزایش آمادگی این کودکان (در سطح ملی و بینالمللی).
- نبود مانورهای آموزشی منظم و متناسب با نوع معلولیت.
- ضعف آموزش مدیران، مربیان و مسئولان بحران نسبت به نحوه مدیریت شرایط اضطراری برای این کودکان.
- نبود برنامه جامع برای مناسبسازی فضاهای آموزشی، درمانی و شهری قبل و بعد از وقوع حادثه
بررسی وضعیت آسیبپذیری محیطهای مرتبط با کودکان دارای معلولیت
مهمترین نکات عبارت بودند از:
- ایمنی ساختمانها و فضاهای آموزشی: ضرورت مقاوم سازی سازهها و رعایت اصول طراحی ایمن.
- ایمنی اجزای غیرسازهای: توجه به خطرات ناشی از سقوط وسایل، تجهیزات، قفسهها و سایر عناصر داخلی.
- طراحی داخلی و معماری امن: ایجاد مسیرهای خروج مناسب، حذف موانع حرکتی، نور و رنگ مناسب برای جهتیابی بهتر.
- ایمنی فضاهای شهری: در نظر گرفتن دسترسی آسان به فضاهای امن، پناهگاهها و مراکز امدادی برای افراد دارای محدودیت حرکتی.
- انتخاب محل مناسب برای اسکان، تحصیل و بازی: با توجه به مخاطرات طبیعی هر منطقه.
راهکارهایی برای آموزش مفاهیم ایمنی و آمادگی در برابر زلزله به کودکان دارای معلولیت
- طراحی روشهای آموزشی متناسب با نوع معلولیت (شنوایی، بینایی، حرکتی، ذهنی و طیف اتیسم).
- آموزش مربیان، معلمان و مراقبین در خصوص شیوه صحیح پناه گیری و تخلیه اضطراری.
- آموزش خانوادهها در زمینه مدیریت رفتار و آرام سازی کودکان در شرایط اضطراری.
- تهیه بستههای آموزشی ویژه شامل کتابهای داستان، بازیهای آموزشی و فیلمهای کوتاه برای انتقال ساده مفاهیم ایمنی.
واکنش اضطراری و مدیریت بحران و نحوه واکنش در زمان حادثه و اقدامات اولیه پس از وقوع زلزله
- استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای اطلاعرسانی متناسب با نوع معلولیت.
- طراحی سامانههای هشداردهنده قابل درک برای ناشنوایان یا نابینایان.
- جلوگیری از گمشدن کودکان بهویژه در میان کودکان دارای اختلال طیف اتیسم که ممکن است رفتارهای فرار یا اضطراب شدید نشان دهند.
- ساماندهی خدمات جستوجو، امدادرسانی و درمان اضطراری برای گروههای دارای نیاز ویژه.
- برنامهریزی برای اسکان موقت، بازتوانی روانی و بازسازی زندگی افراد دارای معلولیت پس از بحران.
نتیجه چهار سال تحقیق و پژوهش در این زمینه منجر به تدوین «راهنمای جامع آمادگی در برابر زلزله برای کودکان دارای معلولیت» شده است.
راهنمای جامع آمادگی در برابر زلزله برای کودکان دارای معلولیت
این راهنما شامل دستورالعملهایی کاربردی برای خانوادهها، مربیان و مدیران مراکز آموزشی و حمایتی است و در دو سطح طراحی شده است:
- نسخه آموزشی برای بزرگسالان برای مربیان ، معلمان و مدیران و…
- نسخه کودک محور در قالب کتاب داستان و بازیهای آموزشی برای درک سادهتر مفاهیم توسط خود کودکان
نتیجه گیری
در پایان نشست، از شرکتکنندگان خواسته شد دیدگاهها، مشکلات و تجربیات خود را در حوزه آموزش و مدیریت بحران برای کودکان دارای معلولیت بیان کنند.
نظرات ارزشمندی مطرح شد، از جمله:
- لزوم گسترش همکاری میان سازمانهای مردم نهاد، آموزش وپرورش و نهادهای امدادی.
- ضرورت تولید محتوای چندرسانه ای متناسب با نیازهای کودکان دارای اتیسم و سایر معلولیتها.
- پیشنهاد اجرای طرحهای آزمایشی آموزشی در مدارس ویژه برای ارزیابی اثربخشی این راهنما.
- برنامه ریزی برای توزیع راهنما در سطح ملی از طریق سازمانهای مرتبط، مراکز توانبخشی، مدارس و…
نشست هماندیشی با هدف افزایش آگاهی و ایجاد همافزایی میان نهادهای علمی، آموزشی و حمایتی برگزار شد. مشارکت موسسه خیریه دوست اتیسم در این برنامه، گامی مؤثر در جهت نمایندگی دغدغههای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم و خانوادههای آنها محسوب میشود و به ترویج شناخت اتیسم و نیازهای ویژه این کودکان کمک میکند. امید است با همکاری متقابل پژوهشگاه زلزله و سازمانهای مردمنهاد فعال در این حوزه، بتوان برنامههای جامعتری برای آموزش، آمادگی و حفاظت از کودکان دارای معلولیت در شرایط بحران تدوین و اجرا کرد.
