نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم را می‌توان در اشکال مختلفی پیاده‌سازی کرد. کودکان اوتیسم نیازهای متعددی دارند که با فنون نوآورانه قادر به برآوردن آن خواهیم بود و همچنین با شیوه‌های نوین می‌توان امکانات تازه‌ای هم پیش روی آنها گذاشت. این امکانات در حوزه‌های سلامت، آموزش و ارتباطات هستند که در ادامه به هرکدام به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.
نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم
فرآیندی پیچیده است و در آن با انواع فنون، شیوه‌ها و محصولات و فناوری‌ها تلاش می‌شود تا تغییر اجتماعی مورد نظر و مطلوب را بدست آورد. نوآوری در این دیدگاه یک امر اجتماعی است و فقط مسئله‌ای اقتصادی تلقی نمی‌شود. شما می‌توانید نوآوری را در شیوه آموزش ببینید یا در تعاملات افراد باهمدیگر.
درک اوتیسم: چالش‌ها و نیازهای کودکان
کودکان اوتیسم چالش‌ها و نیازها مختلفی دارند. این چالش‌ها در حوزه‌های مختلف هستند. مثل حوزه سلامت. آنها نیاز به داروها و شیوه‌های درمانی خاصی دارند. مثل کاردرمانی، گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و بسیاری شیوه‌های درمانی دیگر. یکی از نیازهای دیگر کودکان اوتیسم نیاز آموزشی آنها است که آن هم با دوره‌ها و کلاس‌های مختلف باید تامین شود. چالش ارتباطات و تعامل در کودکان اوتیسم نیز با چالش آموزشی آنها گره خورده و این کودکان نیاز دارند تا بسیاری از فنون ارتباطی که بسیاری از کودکان خودشان با الگوبرداری از دیگران یاد می‌گیرند را به شیوه ساختاریافته آموزش ببینند.
اهمیت ارتباطات برای کودکان اوتیسم
یکی از عناصری که در نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم اهمیت دارد، آموزش‌های ارتباطی است. کودکان اوتیسم نیاز دارند تا بسیاری از اصول ارتباطی را یاد بگیرند. آنها ممکن است وسط حرف شما بگذارند و بروند. با شما ارتباط چشمی برقرار نکنند و وقتی چیزی می‌گویید، آنها حرف خودشان را بزنند انگار اصلاً صحبت شما را نشنیده‌اند. این اصول تعاملاتی که همه ما از قبل خودمان می‌دانیم باید به کودکان اوتیسم آموزش داده شود.
در صورتی که آنها این آموزش‌ها را دریافت نکنند، قادر به برقراری ارتباط درست با دیگران نخواهند بود. عدم برقراری ارتباط نیز نه تنها انزوای فرد را به همراه دارد، بلکه مانع از طرح نیازها و خواسته‌ها هم شده و باعث می‌شود تا فرد در بیان نیازهای خود به مشکل بخورد.
روش‌های نوآورانه در تقویت ارتباطات
روش‌های مختلفی در نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم برای تقویت ارتباطات آنها به‌کار گرفته شده است. مثلاً تکنولوژی روز دنیا در قالب تبلت‌هایی پیاده‌سازی شده که به کودکانی که کلام ندارند کمک می‌کند تا با آن با دیگران ارتباط برقرار کنند.
بازی‌های تعاملی: ابزاری برای ارتباط بهتر
یکی از انواع نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم برای ارتباط بهتر بازی‌های تعاملی است. همه ما می‌دانیم که زبان کودکان زبان بازی است و آنها بسیاری از خواسته‌ها و احساسات خود را با زبان بازی منتقل می‌کنند. در عین حال یکی از بهترین شیوه‌های آموزشی به کودکان هم از طریق بازی است. بازی‌های تعاملی به کودکان یاد می‌دهند تا در کنار سرگرمی با طرف مقابل ارتباط هم برقرار کرده و نحوه تعامل صحیح را یاد بگیرند.
فناوری‌های کمکی و نقش آنها در ارتباطات
در بررسی نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم در حوزه ارتباطی علاوه بر تبلت‌های هوشمند می‌توان به عینک‌های حسی یا انواع اپلیکیشن‌های مخصوص کودکان اوتیسم هم اشاره کرد. اپلیکیشن‌های مختلفی برای کودکان اوتیسم طراحی شده‌اند که در قالب بازی به آنها فنون ارتباطی را آموزش داده و کمکشان می‌کند به شیوه صحیح با دنیای بیرون در تعامل باشند.
برنامه‌های آموزشی مبتنی بر نوآوری اجتماعی
علاوه بر نقش نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم در حوزه ارتباطات، باید به برنامه‌های آموزشی در این زمینه هم اشاره کرد. تحلیل رفتار کاربردی یکی از موثرترین شیوه‌های آموزشی به کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم است که با خرد کردن یک کار بزرگ به چند مرحله کوچک و دادن پاداش به کودک مهارت خاصی را در وی پرورش داده و همچنین جلوی یکسری رفتارهای ناخواسته را هم می‌گیرد. این شیوه آموزشی اکنون در بسیاری از مراکزی که خدمات اوتیسم به کودکان ارائه می‌کنند به‌کار گرفته می‌شود.
چالش‌ها و موانع پیش روی نوآوری اجتماعی
مثل هر امر تازه‌ای، نوآوری اجتماعی هم بدون چالش نیست. تکنولوژی نیاز به دانش پیشرفته دارد و معمولاً برخی از فناوری‌های روز در دست همه نبوده و با توجه به قیمت بالا و محدودیت دسترسی امکان استفاده همگانی از آنها میسر نیست. در صورتی که پشتیبانی دولتی از ساخت تجهیزات نوین صورت گیرد و شرایط خرید ابزارهای آموزشی مفید برای کودکان اوتیسم برای همه کودکان اوتیسم فراهم شود، بسیاری از چالش‌های آموزشی این کودکان برطرف خواهد شد. در عین حال، تربیت متخصصین مجرب در به‌کارگیری انواع فنون جدید آموزشی اوتیسم نیز نیاز به زمان، تخصص و هزینه دارد و دوباره نباید از نقش پشتیبانی دولت در تامین این امکان رفاهی برای کودکان اوتیسم غافل شد.
نکاتی برای ایجاد محیطی دوستانه برای کودکان اوتیسم
ایجاد یک محیط دوستانه برای کودکان اوتیسم در فضای آموزشی و عمومی اهمیت زیادی دارد. آنها باید احساس کنند در جامعه و محیط‌های مختلف پذیرفته هستند و نباید دیگران با رفتارهای خود به آنها احساس طرد شدن بدهند. در این راستا آموزش اجتماعی و فرهنگ‌سازی نقش مهمی دارد. رسانه‌های اجتماعی، محیط‌های مدرسه و آموزش و حتی محل کار فضاهای مناسبی برای آموزش افراد هستند. هرکسی می‌تواند در شبکه اجتماعی خود این آموزش را به دیگران بدهد و در آگاه‌سازی نقش داشته باشد. در عین حال، در صورتی که مدارس دوره‌ها یا کارگاه‌های آموزشی برای کودکان و والدین درخصوص پذیرش اوتیسم ارائه کنند، محیط جامعه برای این کودکان دوستانه‌تر خواهد بود.
ضرورت دارد تا در مشاغل خدماتی‌ای که کارکنان با مردم سروکار دارند، مثل تاکسی‌های اینترنتی، فروشگاه‌ها یا رستوران‌ها آشنایی با اوتیسم به پرسنل آموزش داده شود تا آنها بدانند با کودکان اوتیسم و خانواده‌هایشان رفتار درستی داشته باشند.
آینده نوآوری اجتماعی و تأثیر آن بر روابط کودکان
نوآوری اجتماعی با پیشرفت تکنولوژی هر روز گامی به جلو برمی‌دارد. نوآوری اجتماعی در کودکان اوتیسم نیز از این قضیه مستثنی نیست. فناوری‌های جدید به خدمت این کودکان آمده‌اند تا با ابزارهای جدید تعاملات را با دنیای بیرون برای این کودکان آسان‌تر کنند. شیوه‌های نوین آموزشی هم اثرگذاری بیشتری روی کودکان داشته و در بهبود آنها نقش دارد. دانشمندان همواره در حال بررسی داروهای جدیدی نیز هستند که بتوانند به شیوه موثرتری در بهبود حال کودکان اوتیسم اثرگذار باشند.
