اوتیسم یک اختلال رشدی مادامالعمر است؛ با اینحال، به طور متناقضی، بیشتر مطالعات دربارهی این اختلال بهصورت مقطعی انجام شدهاند. آنها فقط تصویری از ظاهر آن در یک مقطع زمانی خاص (کودکی، نوجوانی و یا بزرگسالی) را ارائه میدهند. دلایل خوبی برای این موضوع وجود دارد؛ دنبال کردن افراد با اختلال اوتیسم در دورههای زمانی طولانی میتواند گران تمام شود و از سوی دیگر، نیاز به تلاش زیادی از سوی خانوادهها و محققین دارد. با اینحال، تنها راهی که میتوان به کمک آن تشخیص داد که در درازمدّت چهچیزی بیشتر از هر مورد به خانوادهها در پیشرفت فرزندشان کمک میکند، همین تحقیقات درازمدّت و طولانی است، چیزی که در مطالعات مقطعی قابل ارزیابی نیست.
در تعداد انگشتشماری از مطالعات بلندمدّت، که هر کدام شامل صدها شرکتکننده هستند، افراد با اختلال طیف اوتیسم برای نزدیک به دو دهه دنبال شدهاند. همانطور که کودکان در برخی از این مطالعات به سن بلوغ میرسند، محققان مسیرهای این اختلال را کنار هم میگذارند؛ برای مثال، در یکی از بزرگترین مطالعات حدود ۳۰۰ کودک ۲ تا ۲۱ساله در مطالعه شرکت داده شدند و مسیر زندگی آنها مورد بررسی طولانیمدّت قرار گرفت. نتایج این چنین تحقیقات نشان داد که حدود ده درصد از کودکان در اواسط نوجوانی به طور چشمگیری بهبود مییابند و ۸۰درصد دیگر از کودکان علائمی دارند که بهطور قابلتوجهی در طول زمان ثابت و بسیار قابلپیشبینی است.
در یک پژوهش محققین بر روی روند و مسیر رشدی کودکان ۲ تا ۱۵ ساله با اختلال طیف اوتیسم بررسیهایی انجام دادند و توانستند برخی از عواملی که در طولانیمدّت سبب پیشرفت این کودکان میشود را تعیین و دستهبندی کنند؛ این عوامل را بهطور مختصر در ادامه توضیح خواهیم داد.
عوامل پیشرفت در کودکان اوتیسم
مهارتهای کلامی و هوشبهر کودک
تعداد کمی از کودکانی که کیفیت زندگی آنها در آینده بهبود مییابد، با ضریب هوشِ کلامی بالا در سنین کم آموزش را شروع کردهاند و همچنین توانستهاند مهارتهای کلامی خود را در دوران رشد بهبود ببخشند. این نتیجه با مطالعات دیگر نیز مطابقت دارد که نشان میدهد مهارتهای زبانی و هوشبهر کودک قویترین پیشبینیکننده موفقیّت یک کودک است.
مهارتهای شناختی و عملکرد اجرایی
پلیکانو مهارتهای شناختی ۳۷ کودک با اختلال طیف اوتیسم و بهره هوشی متوسط در آنها را ارزیابی کرد. او دریافت که کودکانِ بین ۴ تا ۷ سال که دارای بالاترین میزان مهارت در عملکردهای اجرایی، مهارتهای لازم برای برنامهریزی و انجام کارهای پیچیده، هستند؛ در سه سال بعدی زندگی، به بالاترین میزان توانمندی در نظریه ذهن و درک افکار و عقاید دیگران دست مییابند.
پلیکانو عنوان میکند که “نتایج این مطالعه نشان میدهد که بهبود مهارتهای عملکرد اجرایی در کودکان با اختلال طیف اوتیسم ممکن است مزایایی را برای توانمندی کودک در نظریه ذهن به همراه داشته باشد.”
مشکلات حسی
کارتر ۱۷۰ کودک نوپا اوتیسم را دنبال کرد که در سه بازدید سالانه بین ۱۸ تا ۳۳ ماهگی مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ تیم او دریافت که کودکانی که در دوران نوپایی حساسیّتهای حسی بیشتری را تجربه میکنند، در سنین پیشدبستانی احتمال بیشتری دارد که دچار اضطراب شوند. کارتر و همکارانش در بسط نتایج این مطالعه عنوان میکنند که “ممکن است که حساسیّتهای حسی زیاد در دوران کودکی یکی از عوامل پیشرفت و شناخت بیشتر کودک از محیط اطرافش شود.”
فرزندپروری
نتایج حاصل از مطالعات و پژوهشهای طولی نشان میدهند که چگونه تعامل بین کودکان اوتیسم و خانواده آنها یا محیط آنها میتواند بر نحوه رفتار این کودکان تأثیر بگذارد؛ برای مثال، یک تحلیل منتشر نشده از دادههای کارتر نشان میدهد که سبک فرزندپروری «پاسخگو» – به این معنی که والدین با آنچه کودک به آن توجه میکند، توجه نشان میدهند و به سؤالات و نیازهای او بهدرستی پاسخ دهند، فوایدی برای کودکان اوتیسم بههمراه دارد.
تیم کارتر دریافت که فرزندان این والدین دستاوردهای بیشتری در مهارتهای زبانی در سنین بالاتر نشان میدهند.البته وی تاکید میکند که اگر کودک اوتیسم در مهارتهای زبانی ضعیف عمل میکنند، نباید از نتایج این پژوهش بهعنوان راهی برای سرزنش والدینش استفاده کرد؛ امّا بههرحال نتایج نشان میدهند که مشارکت والدین در مداخلات اوتیسم مهّم و ضروری است و میتواند نقش کلیدی در پیشرفت کودک داشته باشد.